Kvifor blir ikkje vegen opna når prosjektet i Urbakkfoten blir ferdig?

Dette er spørsmålet mange stiller seg og ikkje forstår. For å svare på spørsmålet må vi skru tida tilbake til 2015. Då vart planen i Håmyra godkjent. I prosessen før planen vart godkjent var det mange som var uroa for at utbygginga av Håmyra ville skape mykje trafikk på dårlege vegar. Også Statsforvaltar og Fylkeskommunen var skeptiske til å bygge eit så stort felt så høgt oppe, der det var dårlege og smale vegar fram til bustadfeltet.

For å kome seg til Håmyra må ein køyre opp Raudemyrvegen. Denne vegen er gammal. På ei strekning er det berre breidd til ein bil om gangen. Dette har ført til farlege situasjonar, der bilar har køyrt opp på fortauet for å passere kvarandre.

Kommunen vurderte difor om ein kunne bygge ein veg mot Klepp og Engeset, men også her var vegen dårleg. Det var ikkje fortau for mjuke trafikantar og sikta kring «Barstadløda» var dårleg.

Planen i Håmyra vart difor under tvil godkjent i to utbyggingstrinn. Byggetrinn 1 som no snart er bygd ut vart godkjent. For byggetrinn 2, på oppsida av vegen, vart det sett vilkår, «rekkefølgjekrav», som måtte stettast før ein fekk lov til å byggje ut vidare. 

Rekkjefølgjekrava var at for at ein skulle kunne opne for trafikk frå Håmyra til Klepp, måtte Kleppevegen oppgraderast til same standard som vegen gjennom Håmyra. Det andre rekkjefølgjekravet var at strekninga med eitt køyrefelt i Raudemyrvegen, også måtte oppgraderast til same standard som vegen gjennom Håmyra.

På denne måten sikra ein at ein ikkje tilførte meir trafikk på trafikkfarlege vegar enn det ein kunne akseptere av risiko. Samtidig fekk ein starte realiseringa av Håmyra. Desse rekkjefølgjekrava er godt kjende for tiltakshavarane i Håmyra.

På biletet ser ein, merka med raud strek, dei to strekka som må oppgraderast for å kunne opne sambindingsvegen. Kartutsnitt

Kva vil det koste å oppgradere Kleppevegen og Raudemyrvegen?

Å oppgradere begge prosjekta vil truleg koste ein plass mellom 20 og 25 millionar kroner. Det er stor usikkerheit i begge prosjekta som gjer at kostnadane kan verte høgare. Kommunen har frå før gjort investeringar med tilførselsanlegg for å utløyse første byggjesteg i Håmyra.

Kommunen har enkelt forklart for høg lånegjeld i forhold til inntektene. Dette skuldast i hovudsak at renta har stige og stor auke i utgiftene i lovpålagde tenester. Staten betalar ikkje fullt ut for denne prisauken og kommunen må difor bruke mindre pengar. Sjølv med store kutt i drifta må kommunen bruke gjennomsnittleg om lag 20 mill kroner i året frå disposisjonsfondet for å balansere drifta. Volda kommune har ei lånegjeld som er dobbelt så høg som tilrådd øvre grense for å ha økonomisk handleevne over tid. For å reetablere handlingsrom, må kommunen mellom anna redusere investeringsnivået til eit minimum, og unngå nye låneopptak. I denne situasjonen er det ikkje realitisk at Volda kommune skal ta ei investering på minimum 20–25 millionar kroner for å byggje sambindingsveg for å utløyse 2. byggjesteg med leilegheiter i Håmyra

Kvifor kjem dette som ei overrasking på mange no?

Reguleringsplanen i Håmyra vart vedteke i 2015. Det var planlagt at kommunen skulle byggje sambindingsvegen i økonomiplanperioden 2023-2026. I den perioden vart det gjort svært store investeringar i Volda kommune. Allereie i samband med førebuinga av økonomiplanen for 2024–2027 såg ein at lånegjelda måtte reduserast, og at ein måtte gjere ei strengare prioritering. Tiltaket vart derfor ikkje vidareført i den planen, og det vart gjort omprioritering for å løyse andre behov. Konsekvensen av dette kunne mogleg vore betre kommunisert ut frå kommunen si side. Rekkjefølgjekravet ligg framleis i økonomiplanen, men prioriteringa må tilpassast kommunen sitt økonomiske handlingsrom.

Er det for seint å gjere noko med Kleppevegen og Raudemyrvegen?

Nei det er det ikkje. Dersom kommunen etter kvart får betre økonomi, er det fullt mogleg å gjennomføre oppgraderingane av Kleppevegen og Raudemyrvegen slik at ein kan opne vegen for gjennomkøyring.

Tiltakshavar i Håmyra kan også be om ein utbyggingsavtale dersom ein ynskjer fortgang i bygginga. Ei kostnadsdeling mellom private og kommunen vil kunne gjere det enklare å finne midlar til å oppgradere vegane. Utbyggingsavtale er eit ofte brukt verkemiddel der utbyggjarar kan få raskare framdrift og samtidig ta ansvar for nokre av kostnadene for utbygging av fellesanlegg.

Kvifor rår administrasjonen til at ein ikkje bør gjere enkle tiltak for å opne vegen?

Administrasjonen fryktar å investere i mellombelse, halvgode løysingar som ikkje er fullt ut trafikktrygge. Slike løysingar vil truleg gjere at ein aldri vil prioritere å oppgradere dei to vegane til den standarden dei bør ha med den trafikkmengda ein tilførar dei ved å opne Sambindingsvegen.

Ved å avvente og halde vegen stengt vil ein kunne ta opp arbeidet på eit seinare tidspunkt. Tiltaket kan slik sett kunne realiserast etter nærare politisk prioritering når det er skaffa handlingsrom for nye investeringar.