Volda kommune

Tysdag morgon kunne ordførar Sølvi Dimmen ønske velkomen til kickoff for arbeidet med næringsareal i Volda. I oktober lyste Volda kommune ut oppdraget «Anskaffing behovsanalyse næringsareal i Volda kommune». Det var Civitas AS som vann dette anbodet og som no var på plass for å starte arbeidet med analysen.

 – Som kjent har Volda lite ledig næringsareal for tida. Etterspørselen er større enn tilbodet. Det er uheldig for Volda om eksisterande verksemder ikkje får ekspandere i Volda, men må ut av kommunen for å finne eigna areal. Det er lite kjekke avisoppslag når dette skjer. Vi har ein relativt ny kommunedelplan for gamle Volda, og den måtte heilt til Kommunaldepartementet for avgjerd, der nettopp næringsareal var ankepunktet. Vi fekk ikkje godkjent alt arealet vi ønska, enda vi meinte vi hadde gjort harde prioriteringar og teke godt omsyn til m.a. natur og jordvern, opna ordføraren med. 

– Særleg sjønært areal er vanskeleg å finne i Volda. Vi har ein geografi der fjella stuper bratt i den djupe Voldsfjorden, og dei grunnene som finst er viktige LNF område (Landbruks-, natur- og friluftsområde) og kjærkomne naturperler. 

– Dette er i konflikt med ønsket om å legge til rette for anna type næring som også treng sjønært areal, berre for å nemne ein av dei store utfordringane, heldt ordføraren fram.

Bakgrunn for oppdraget

Samla sett utgjer Volda og Ørsta «den fjerde byen» i Møre og Romsdal fylke. For å styrke og vidareutvikle den regionale rolla ønsker Volda kommune å vere ein aktiv  utviklar av lokalsamfunn som er attraktive for busetnad, næringsutvikling, handel og tenesteyting.

Under satsingsområdet «Vekstkraft og attraktive lokalsamfunn» i Samfunnsdelen har kommunen eit hovudmål om å legge til rette for arbeidsplassar og busetnad, og styrke den regionale posisjonen.

– Vi  vil legge til rette for næringsutvikling og vere ein attraktiv lokaliseringsstad for ulike type bedrifter, organisasjonar og offentlege verksemder. Vi vil tiltrekke oss folk i ei tid då folk er den største mangelvara vi har.

I dag har kommunen ein svært stor andel sysselsette i offentleg sektor (51,12%), der høgskulen og sjukehuset er to store og viktige arbeidsplassar. Dette gjer at omstruktureringar med bortfall av offentlege arbeidsplassar kan få store konsekvensar for sysselsettinga i kommunen. I arbeidet med Kommunedelplan for tidlegare Volda kommune vart det foreslått fleire nye næringsareal. Det vart fremma motsegn til fleire av desse som vart avgjort i departementet. Sjølv om det i Møre og Romsdal fylke sin arealrekneskap kjem fram til at det er ein arealreserve på 443 daa med næringsformål, vert det opplevd at det er mangel på næringsareal i kommunen, fortalde ordføraren. 

– Å seie frå seg næring, er dumt. Men vi må også forhalde oss til krav om mindre nedbygging av natur og arealnøytralitet. Kanskje burde vi sjå regionen som ein større heilskap og samarbeide med nabokommunar om ein grenseoverskridande arealplan? Det er argument både for og i mot. Rapporten kan vere eit grunnlag for vidare samarbeid på tvers av kommunegrensa.

– Med så stor arealknappheit som vi opplever i Volda, er det viktig å vere mest mogleg treffsikre på det vi treng og skal prøve å legge til rette for. Vi set no i gang ein prosess med hjelp av Civitas, for ei god behovsanalyse slik at vi kan gjere denne jobben grundig og best mogleg.

Jomar Lygre Langeland frå Civitas AS hadde innlegg om korleis dei vil arbeide med analysen og rapporten. Volda kommune

– Civitas skal avklare behovet for nytt næringsareal i Volda kommune, både på kort, mellom og på lang sikt. Vi vil ha svar på kva bedriftene i Volda har behovfor av areal og lokalitetar, korleis kommunen kan trekke til seg nye verksemder og kva areal og lokalitetar vi treng for å legge til rette for eit robust næringsliv og ein variert arbeidsmarknad.

– I denne prosessen er det også interessant å få kunnskap om eksisterande verksemder har rett plassering, eller har behov for å endre lokalisering. Om det er behov for nye typar næringsareal og andre lokalitetar for å gi betre driftsvilkår. Kanskje har vi også sett av områder i arealplanen som ikkje er eigna til formålet, og dermed kan flyttast eller trekkast ut av planen.

 Demografiske utfordringar

Volda står overfor store demografiske utfordringar, på lik linje med resten av landet. Alt i 2030 når vi eit kryssingspunkt der vi for første gang vil vere fleire i kategorien eldre (65+) enn unge i aldersgruppe  0-19 år. Dette stiller krav til bustadtilbod og tilrettelegging for ei aldrande befolkning. Kommunedirektør Rune Sjurgard understreka at det hastar å etablere samarbeid med utbyggjarar og Husbanken for å få på plass sentrumsnære leilegheiter, og at dette bør skje i løpet av denne økonomiplanperioden. Dette er avgjerande for å møte dei kommande behova og sikre at Volda er tilpassa både noverande og framtidige innbyggarar.

Volda kommune

Civitas sitt oppdrag

For å sikre at Volda kan møte framtidas behov, har kommunen engasjert Civitas til å gjennomføre ei grundig behovsanalyse. Analysen skal identifisere kva type næringsareal og lokalitetar som er nødvendig på kort, mellomlang og lang sikt. Dette inkluderer:

• Omfang og type areal som trengs for å støtte eit robust næringsliv og ein variert arbeidsmarknad.
• Behovet til allereie etablerte verksemder, både når det gjeld tomteareal og bygningsareal.
• Lokaliseringspreferansar for ulike typar verksemder og bransjar, samt vurderingar av om eksisterande verksemder har rett plassering.
• Potensialet for å realisere næringsareal som tidlegare er sett av i arealplanar, men som enno ikkje er teke i bruk.
• Moglegheiter for fortetting og omstrukturering av eksisterande næringsareal og bygningsmasse.

Civitas skal også inkludere lokalt næringsliv i prosessen for å avklare deira behov og ønskjer. Dette sikrar at dei etablerte næringsverksemdene i kommunen får gode rammer for vidare drift og ekspansjon.

Regionalt samarbeid som moglegheit

Eit viktig spørsmål i denne prosessen er korleis Volda kan samarbeide med nabokommunar for å utvikle ein meir heilskapleg og grenseoverskridande arealplan. Med avgrensa tilgjenge på eigna areal er det naudsynt å vurdere regionale løysingar for å møte både lokale og overordna krav om arealnøytralitet og berekraftig utvikling. Rapporten frå Civitas kan fungere som eit grunnlag for vidare samarbeid mellom kommunane.

Vegen vidare

– Dette kickoffet markerer starten på ein spennande prosess for Volda kommune. Med Civitas si analyse og medverknad frå lokalt næringsliv og grunneigarar, skal vi utvikle ei løysing som sikrar både økonomisk vekst og berekraftig arealforvaltning. Målet er å leggje til rette for eit næringsliv som kan blomstre, samstundes som vi tek vare på dei verdiane som gjer Volda til ein attraktiv plass å bu og arbeide. Dette handlar også om tilgang til næringsareal til ein pris som gir grunnlag for forretningsmessig lønsemd.

– Vi ser fram til eit tett og konstruktivt samarbeid i denne viktige prosessen. La oss saman skape eit sterkt fundament for framtida i Volda! 

– Eg er svært glad for at vi no kjem i gang med dette arbeidet. Det er viktig for kommunen, og ikkje minst for bedriftene. Velkomen hit i dag og lukke til med arbeidet, avslutta ordføraren før ho overlot ordet til Jomar Lyngre Langeland frå Civitas AS.

Deretter var det open samtale mellom dei frammøtte. Dette var mellom anna  representantar frå næringslivet i Volda, Volda næringsforum, , Norsk innovasjonssenter og Volda kommune.

Volda kommune