Søknad om deling av eigedom må handsamast etter to lover, plan- og bygningslova og matrikkellova.

Ved deling av eigedom blir eit areal av ein eksisterande eigedom oppmålt, skildra i eit matrikkelbrev (tidlegare kalla målebrev) og tildelt eit nytt bruksnummer. Den nye eigedommen blir registrert i grunnboka hjå Statens kartverk, i eigedomsregisteret og i eigedomskartet. Eigar får eit tinglyst matrikkelbrev som dokumentasjon. Større justering av grenser (arealoverføring) som ikkje kan handsamast som forenkla grensejustering må også handsamast som ei delesak.

Det er gjeldande kommuneplan, kommunedelplan og reguleringsplan med føresegn, og dessutan plan- og bygningslova § 26-1 med fleire som avgjer om du kan få lov til å dele ei tomt.

Viss du ønsker å dele eigedom må du søke om deleløyve etter plan- og bygningslova. Ved godkjend søknad vil saka bli overført til oppmåling som handsamar saka etter matrikkellova. Sakshandsaminga og etterfølgjande oppmåling er gebyrbelagt som betyr at du får tilsendt to gebyr.

Registrert eigar vert uendra

Når det nye bruksnummeret blir oppretta vil framleis dei som eig hovudbruket bli ståande som eigar av den nye eigedommen. Dersom han skal tinglysast på ny eigar må dei som eig hovudbruket tinglyse eit nytt skøyte eller festekontrakt for den nye eigedommen.

Som hovudregel er det heimelshavar, det vil sei den som står som eigar i grunnboka hjå Statens kartverk v/tinglysinga, som søker. Dersom det er fleire heimelshavarar må alle skrive under på søknaden.

Ved dødsbu må kopi av skifteattesten følge søknaden, og underskrifta må vere i samsvar med attesten.

Når eit firma er heimelshavar, må søknaden skrivast under av han eller dei som har fullmakt ifølge firmaattesten. Legg ved kopi av attest som ikkje er eldre enn 1 år.

Dersom du treng hjelp til å utarbeide søknad, må du ta kontakt med ein privat aktør som har kompetanse på delingssøknader.

Du må orientere deg om plangrunnlaget for eigendommen og om delinga er i strid med reguleringsplanen eller kommuneplanens arealdel. Du kan finne plangrunnlaget og føresegner for eigendommen på www.arealplaner.no

Vidare må ein avklare om veg, vatn og kloakk er opparbeidd eller om det er stilt krav til rettar eller opparbeiding av dette før delinga kan gjennomførast.

• Vurdere om tomta er eigna til det formålet den er tenkt nytta til.
• Avklare eksisterande grenser og storleiken på eksisterande tomt og storleik etter eventuell deling.
• Utarbeide situasjonskart som syner eksisterande og nye grenser og bebyggelse inkludert plassering av uteareal/grøntareal og parkering.
• Skaffe rettar til tilkøyringsveg, vass- og avløpsleidningar fram til offentleg veg og leidningsnett.

Dersom søknaden din er i strid med kommune- eller reguleringsføresegner, eller føresegner som følge av plan- og bygningslova og du meiner at din situasjon er spesiell og at det bør gjevast unntak frå gjeldande plan, kan du søke dispensasjon. Slike søknader må grunngievast. Dispensasjon krev grunngitt søknad (jf. pbl § 19-1). Søknad om dispensasjon er særskild gebyrbelagd. Dispensasjon kan ikkje påreknast.

Du kan lese meir om dispensasjon under dispensasjon på heimesida vår.

Spesielt om grunntilhøve

Dersom ei ny byggetomt ligg innanfor aktstemdsområde for ras/ marin leire/ flaum, er søker pliktig til å vise at eigedommen som blir søkt frådelt har tilstrekkeleg tryggleik mot fare. Kravet følgjer av plan- og bygningslova § 28-1.

Spesielt om støy

Dersom ny byggetomt er utsett for støy, må det vedleggas støyfagleg rapport. Støy inngår under miljøforhold og krav til dokumentasjon om at ny byggjegrunn ikkje blir utsett for vesentleg ulempe følgjer av følgjer av plan- og bygningslova.

Søknadsskjema

Søknadsskjema må innehalde gardsnummer, bruksnummer og adresse for eigedommen som skal delast. Søknaden må dokumentere at krav om tilkomst, vatn og avløp, og dessutan at andre krav i reguleringsplan er dekte. Dette kan vere krav til friareal, støyskjermar o.l. Dersom delegrensa skal gå gjennom bygning, f. eks. gjennom eit vertikaldelt hus, må gjeldande krav til brannsikring vere teke i vare. Søknadskjema finn du på heimesida vår

Dersom deling ikkje er i samsvar med gjeldande reguleringsplan kan du søkje om dispensasjon frå gjeldande plan eller føresegner. Søknader om dispensasjon skal grunngjevast. Sjå søknadsskjema og informasjon om dispensasjon på heimesida vår.

Nabovarsling

Skjema for nabovarsling finn du elektronisk frå Direktorat for byggkvalitet.

Søknaden må innehalde utfylt nabovarslingsskjema med kvittering frå alle dei naboane og gjenbuarar som kan tenkast å verte råka av delinga det blir søkte om. Kvittering frå posten for rekommandert brev kan også nyttast. Dersom det blir søkt om dispensasjon må dette komme klart fram ved nabovarselet. Naboliste kan du kjøpe på nettsida vår under Vårt e-torg. 

Naboane skal ha kopi av søknaden og vedlegga du sender til kommunen. Her kan du lese meir om nabovarsling.

Skjema for nabovarsel:

• 5154 Nabovarsel (PDF) 
• 5155 Opplysninger gitt i nabovarsel (PDF)
• 5156 Kvittering for nabovarsel (PDF)

Skjema skal leggast ved søknaden. Dersom det er kome inn merknadar frå naboar skal desse bli kommentert og leggast ved søknaden. Dersom det ikkje er kome inn merknader frå naboen, blir dette stadfesta i eit følgebrev med søknaden.

Dersom det blir søkt om dispensasjon må det komme tydeleg fram i nabovarselet at det blir søkt om dispensasjon og kva det blir søkt dispensasjon frå.

Du må sende inn søknaden etter at frist for å komme med nabomerknader har gått ut og merknader er svart på.

Kart 

Situasjonskart kan du tinge på heimesida vår under e-torg.

Det må utarbeidast ein målsett utomhusplan / situasjonsplan for både ny eigedom (frådelte) og attverande/resterande del av eigedommen. Det må vise at begge eigedommane tilfredsstiller krava til ei sjølvstendig byggjetomt.

Dette må teiknast inn/ vise på situasjonskartet:

• Eksisterande eigedomsgrenser.
• Ny grense / ønska eigedomsgrense. Ny grense må vere målsett eller koordinatsatt.
• Plassering av tenkte bygningar og eksisterande bygningar med målsett avstand til eigedomsgrense.
• Avstand mellom bygningar på attverande og frådelte eigedom.
• Uteopphaldsareal: Det må synast på kart kor mykje som er avsett til uteopphaldsareal. Dette må vere berekna (ikkje estimert) areal og oppgitt i tal. Det må også opplysast BYA dersom det er krav om dette i plangrunnlaget. Dette gjeld for begge eigedommane.
• Vass- og avløpstrasé og tilknytingspunkt på offentleg nett. Dersom det skal koplast på privat nett før offentleg nett, må dette også vise på kart.
• Avkøyring, parkering, snu-/ manøvreringsareal med manøvreringslinjer. Sjå avsnittet om avkøyringsløyve under.

Du kan også søke om avkøyringsløyve saman med delingssøknaden. Saman med søknaden må det leggast ved eit målsett kart (1:500) som viser:

• Kvar avkøyring skal vere.
• Breidd på avkøyring.
• Frisikt – trekant.
• Parkering og snu-/manøvreringsareal med manøvreringslinjer

Følgebrev med utgreiing av:

• Eventuelle nabomerknader eller stadfesting på at det ikkje er kome inn nabomerknader.
• Grad av utnytting på både ny/frådelte og attverande tomt dersom det er krav om dette i plangrunnlaget.
• Tilknyting til offentleg veg.
• Grunntilhøve.
• Støyforhold eller andre miljøforhold.
• Eventuelle dispensasjonssøknader frå reguleringsplan, kommuneplanens arealdel eller plan- og bygningslova.
• Erklæringar om vegrett, vass- og avløpsleidningar og naudsynt vedlikehald, dersom desse går over andre eigedomar. Dette gjeld også dersom dei går over frådelte eller attverande eigedom. Les meir om erklæringar og rettar i fast eigedom lenger ned.
• Eventuelle utsegner frå andre styresmakter som er henta inn på førehand.
• Dersom det er tinglyst uråderett på eigedomen, må rettshavar samtykke til delinga og eventuelle avtalar/erklæringar om tilkomst og vass- og avløpsleidningar.

Det er i mange tilfelle naudsynt å sikre rettar over andre sine eigedomar. Slike avtalar kan vere:

• Rett til tilkomst.
• Rett til å leggj og halde ved like vass- og avløpsleidningar.
• Rett til å halde oppe frisikt / sikttrekant ved avkøyring.
• Nabosamtykke for bygg nærare enn 4 meter frå eigedomsgrensa.

Erklæringar skal sendast i original til kommunen, og det skal leggast ved kart som klart syner retten. Erklæring om vegrett skal ha oppgitt vegbreidd.

Retten skal formast ut som ein realservitutt. Det vil seie at erklæringa blir utforma slik at det er ein takande eigedom og ein eigedom som er rettshavar. Retten vil bli tinglyst på heftande eigedom og vil følgje eigedomen uavhengig av kven som til kvar tid er eigar av eigedomen.

Det blir stilt krav til dokument som skal tinglysast. Nokre av dei viktigaste punkta er:

• Dokumentet må signerast av den som har heimel i grunnboka til den eigedomen som gi retten. Dersom det er fleire grunneigarar må alle signere.
• Heimelshavarar må identifiserast med namn og fødselsnummer (11 siffer).
• Det må leggast ved eit datert kart som klart viser retten.

Når delingsløyve er gitt

Dersom delingssaka blir godkjend vil saka bli overført til oppmåling.

Ei grense mellom to eigedomar kan endrast, utan at arealet først delast frå som ein eigen eigedom. Dette kan gjerast på ulike måtar. Korleis ein går fram avgjerast av kva areal som skal endrast og kva type eigedom som er involvert.

Grensejustering

Ei grense mellom to eigedomar kan justerast ved grensejustering dersom det gjeld overføring av mindre areal. Grensejusteringar vert ikkje tinglyst.

• Arealet for dei involverte eigedomane kan aukast eller reduserast med inntil 5 prosent (maksimalt 500 m2). Det er arealet for den minste av dei involverte eigedomane som avgjer kor stort areal som kan justerast.
• Grensejustering skal ikkje redusere eller auke verdien på eigedomane med meir enn folketrygda sitt grunnbeløp (1G). Saman med søknad skal det leggjast fram verdivurdering frå til dømes eigedomsmeklar, bank, advokat eller takstmann.
• I tillegg til storleiken på areala må også det også vurderast om grensejusteringa er i samsvar med plan. Det er mellom anna krav om at planformålet er likt på involverte eigedomar. Dersom det er fastsett eigedomsgrenser i reguleringsplan må ein søkje om dispensasjon frå reguleringsplanen.

Makebyte

• Makebyte er ei gjensidig overføring av areal mellom to eigedomar.
• Areala kan vere om lag like i storleik og verdi.
• Ein grunneigedom kan likevel ikkje gje frå seg eit areal som overstig 20 prosent av eigedomen sitt areal før justeringa (80 % av eigedomen skal ligge urørt).

Arealoverføring

Om arealet som skal overførast er for stort til å grensejusterast etter reglane i matrikkellova, kan det overførast ved arealoverføring. Arealoverføring kan berre skje mellom eigedommar på same "nivå" i matrikkelen. Til dømes mellom to grunneigedommar.

Arealoverføring krev løyve til deling etter reglane i plan- og bygningslova. Ein kan justere større areal enn ved reglane om grensejustering. Om søknaden vert godkjend vert saka send vidare til oppmåling og landmålar for fullføring.

Kommunen sin landmålar kallar inn til- og gjennomfører oppmålingsforretning før dei nye grensene vert matrikkelført. Kommunen syt for tinglysing av arealoverføringa.